Gazetari Apo Grushtet? Si U Shfrytëzua James Rubin për Agjenda Politike

Intervista e Klan Kosovës me James Rubin shkel standardet evropiane e britanike: pyetje të ngarkuara, manipulim narrativ, delegjitimim i Hagës dhe sulm ndaj Kryeministrit Kurti.

Më 20 shtator, Klan Kosova transmetoi një intervistë¹ të shpallur si “ekskluzive” me James Rubin, ish-zyrtar i lartë i Departamentit të Shtetit të SHBA-ve, i cili sapo kishte dëshmuar në Hagë në mbrojtje të ish-presidentit Hashim Thaçi. Ajo që duhej të ishte një bisedë me vlerë mbi drejtësinë ndërkombëtare dhe rolin historik të Rubin në Kosovë, u shndërrua në një spektakël politik: një përpjekje për ta detyruar atë të legjitimonte narrativa kundër Gjykatës Speciale dhe kundër kryeministrit në detyrë, Albin Kurti.

Kjo nuk ishte gazetari etike. Ishte manovër manipulimi.

Goditja ndaj Hagës

Që në fillim, moderatorja Jehona Bajrami kornizoi pyetjet e saj për të minuar legjitimitetin e Gjykatës Speciale². Ajo sugjeroi se kjo gjykatë nuk ishte akt i sundimit të ligjit, por rezultat i presionit politik ndërkombëtar.

“Ka një perceptim këtu se në fakt ka pasur një kërcënim edhe nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës që nëse Kosova s’e bën Gjykatën Speciale... do të jenë Shtetet e Bashkuara të Amerikës që do ta përkrahnin një gjykatë speciale të krijuar nga Këshilli i Sigurimit... Si është e vërteta në fakt zoti Rubin? Si u bë Gjykata Speciale?”

Me këtë pyetje, gjykata portretizohet si një kërcënim, jo si një institucion i drejtësisë. Rubin u përpoq të sqaronte se shtytja kryesore vinte nga Bashkimi Evropian, jo nga SHBA-të, por korniza e vendosur nga moderatorja mbeti: Haga si projekt i imponuar politikisht.

Më tej, Bajrami përmendi pretendimet e Richard Grenell, duke e shtyrë Rubin drejt një teorie konspirative:

“Pra, në Kosovë ishte Departamenti i Drejtësisë ai që ndërhyu dhe lëshoi urdhërarrestin për Hashim Thaçin. A jeni ne dini për këtë?”

Ky lloj diskursi shkon përtej kuriozitetit gazetaresk; ai minon drejtpërdrejt punën e prokurorisë dhe vetë legjitimitetin e Gjykatës. Rubin e mohoi qartësisht, duke thënë se prokurori Jack Smith vepronte për llogari të gjykatës, jo të partive politike amerikane.

Por dëmi është bërë: për publikun, mbillet dyshimi se drejtësia është thjesht politikë.

Nga Haga tek sulmi ndaj Kurtit

»Pra në një kuptim tjetër ju thoni se Kurti duhet të shkoj?« Ilustrim Editorial.

Nëse sulmi ndaj Hagës ishte i nënkuptuar, sulmi ndaj kryeministrit Kurti ishte i hapur. Moderatorja e çoi Rubin në mënyrë të përsëritur drejt pyetjeve që synonin ta delegjitimonin kryeministrin si udhëheqës.

Ajo pyeti:

“A e dobësojnë, a e lëndojnë raportin me Amerikën këto diferenca dhe këto vërejtje që janë dhënë në këtë rast qeverisë së Kosovës?”

Pastaj, edhe më drejtpërdrejt:

“Pra, një politikan kosovar, i cili në fakt sfidon Amerikën... a duhet ai politikan të ndryshojë kurs apo më pas do të duhej që ai vend... të ndërronte mbase edhe njerëzit që qeverisin atë?”

Këtu pyetja nuk është më pyetje: është thirrje për ndryshim pushteti, është thirrje për të legjitimuar një grushtet. Rubin e refuzoi hapur këtë grackë:

“Unë tani nuk jam më me mandat... jam plot vetëm besim se ata do të marrin vendime, pa u përzier unë.”

Por për audiencën, ideja tashmë është mbjellë: Kryeministri është problem.

Teknika e Pyetjeve të Ngarkuara

Çfarë ndodhi në këtë intervistë është shembull klasik i pyetjeve të ngarkuara. Në vend se të pyesin për të nxjerrë të vërtetën, pyetjet përpiqen të imponojnë një premisë dhe detyrojnë të intervistuarin të reagojë brenda saj.

Rubin, me përvojë diplomatike, u mundua të mos bie në kurth. Ai foli për vlerën e kompromisit: “Mos e bëni rezultatin perfekt armik të së mirës,” tha ai, duke iu referuar Rambujesë. Por moderatorja e përdori këtë si aluzion kundër Kurtit, duke e kthyer një reflektim diplomatik në një mjet politik.

Pasojat: Minimi i Drejtësisë dhe Demokracisë

Ky lloj diskursi nuk është i pafajshëm. Për Hagën, ai shërben si pjesë e një fushate për të delegjitimuar procesin dhe për ta paraqitur atë si të motivuar politikisht. Për Kosovën, ai përdoret për të goditur një kryeministër të zgjedhur në mënyrë demokratike, duke përdorur një ish-diplomat amerikan si mburojë retorike.

Vetë Rubin paralajmëroi:

“Të i ngjitej fajësia Hashim Thaçit... do të ishte fajësim kolektiv i shqiptarëve. Kështu do të rrisni dhunën.”

Ironia është e hidhur. Në Hagë, Rubin dëshmoi kundër kolektivizimit të fajit. Në Prishtinë, ai u bë objekt i një intervistimi që vetë mbillte dyshime kolektive mbi drejtësinë dhe mbi udhëheqësinë aktuale.

Shkelja e Standardit Gazetaresk

Gazetaria është shërbim publik. Ajo kërkon të ndriçojë të vërtetën, jo ta shantazhojë atë. Pyetjet e ngarkuara, përsëritja a narrativave të rreme dhe instrumentalizimi i një zëri ndërkombëtar për të goditur drejtësinë dhe demokracinë janë shkelje flagrante të këtij misioni.

Rregullatorët mediatikë duhet të marrin shënim: kjo nuk ishte intervistë. Ishte një skenë politike e maskuar si gazetari. Edhe Haga duhet të kuptojë: dëshmia e Rubin po përdoret si mjet për të minuar vetë kursin e drejtësisë.

Intervista e Klan Kosovës me James Rubin nuk ishte gazetari, por një gjyq politik i montuar. Objektivi nuk ishte të informohej publiku, por të diskreditohej Gjykata Speciale dhe të minohej legjitimiteti i një kryeministri të zgjedhur.

Rubin refuzoi të shndërrohej në vegël. Pyetja që mbetet është: a do ta bëjë të njëjtën gjë edhe vetë media kosovare?

Shkelja e Standardeve Evropiane dhe Britanike të Transmetimit

1. Parimi i Paanshmërisë (Impartiality)

Sipas Direktivës së Shërbimeve të Medias Audiovizive (AVMSD) të Bashkimit Evropian, mediat janë të obliguara të sigurojnë informim të balancuar, të saktë dhe të paanshëm kur trajtojnë tema me interes të lartë publik.

• Klan Kosova, duke përdorur pyetje të ngarkuara për ta shtyrë James Rubin të legjitimonte thirrje për ndryshim qeverie (“...ndërronte mbase edhe njerëzit që qeverisin atë?”), ka shkelur parimin bazë të paanshmërisë.

• Ky është manipulim narrativ, jo gazetari.

2. Nxitja e Dyshimeve të Rreme ndaj Drejtësisë Ndërkombëtare

AVMSD ndalon qartë përhapjen e dezinformimit të dëmshëm që cenon institucionet demokratike dhe sundimin e ligjit.

• Pretendimet e moderatorës se Gjykata Speciale ishte “kërcënim” apo “projekt i demokratëve në SHBA” e vendosin gjykatën në rolin e një komploti politik, duke minuar besimin e publikut në një proces gjyqësor të pavarur.

• Ky veprim bie ndesh me nenin mbi mbrojtjen e rendit demokratik në transmetime.

3. Standardet e Ofcom (Britania e Madhe)

Rregullatori britanik Ofcom, i cili shërben si model për standarde ndërkombëtare, përcakton qartë se:

• Rregulli 5.1: Çështjet me interes të madh publik duhet të trajtohen me saktësi dhe paanshmëri të duhur.

• Rregulli 5.8: Gazetarët nuk duhet të shtyjnë një intervistuar të japë deklarata politike që ai vetë nuk synon të japë.

• Rregulli 5.12: Duhet shmangur çdo lloj përdorimi të padrejtë të pozitës së gazetarit për të manipuluar përgjigjet.

Klan Kosova, duke e futur Rubin në pyetje të tipit “pra, ju thoni se Kurti duhet të shkojë?”, bie ndesh me këto parime. Në Britani, një emision i tillë do të hapte hetim zyrtar të Ofcom.

Çfarë Mund të Bëjë Diaspora Shqiptare

Diaspora shqiptare ka fuqi të madhe për të kërkuar llogari:

1. Ankesat tek rregullatorët ndërkombëtarë

   • Diaspora në Britani mund të bëjë ankesë pranë Ofcom duke raportuar se Klan Kosova, e shpërndarë përmes platformave britanike, po shkel standardet.

   • Po ashtu, ankesat mund të bëhen tek autoritetet e BE-së për mediat audiovizive.

2. Presion me kontrata

   • Shqiptarët në mërgatë shpesh janë të lidhur me kontrata kabllore ku Klan Kosova përfshihet automatikisht.

   • Një proces i koordinuar për bojkotim dhe anulim kontratash do të detyronte ofruesit e shërbimeve ta rishikojnë përfshirjen e këtij kanali.

3. Iniciativa ligjore

   • Organizatat e diasporës mund të nisin një procedurë kolektive ligjore kundër transmetuesve që shkelin standardet ndërkombëtare të gazetarisë.

   • Një proces i tillë do të hapte rrugën për krijimin e jurisprudencës mbi përgjegjësinë e mediave shqiptare jashtë vendit.

Çfarë Mund të Bëjnë Qytetarët në Kosovë

Qytetarët e Kosovës, të ekspozuar çdo ditë ndaj narrativave manipuluese, nuk janë të pafuqishëm.

Ata mund të:

• Kërkojnë transparencë nga Klan Kosova dhe mediat e tjera mbi financimin e tyre.

• Mbajnë shënim dhe dokumentojnë rastet e manipulimit, për t’i përdorur në ankesa kolektive pranë Komisionit të Pavarur të Medieve (KPM).

• Përdorin rrjetet sociale dhe median alternative për të shpërndarë kritikat dhe për të ekspozuar rastet ku media shndërrohet në armë politike.

• Krijojnë nisma qytetare për bojkot të mediave të kapura, duke u larguar nga programet që nuk shërbejnë të vërtetën por interesat e krimit politik.

Intervista e Klan Kosovës me James Rubin nuk ishte gazetari. Ishte një shkelje flagrante e standardeve evropiane dhe britanike për paanshmëri, saktësi dhe integritet editorial.

Nëse diaspora shqiptare nis ankesat formale dhe procedurat ligjore, dhe nëse qytetarët e Kosovës organizohen për bojkot ndaj mediave manipuluese, atëherë do të hapet një kapitull i ri: media që i shërben publikut, jo krimit dhe propagandës.

1. James Rubin FLET ekskluzivishtZbulon KREJT prapaskenat: Thaçi është absolutisht i pafajshëm — YouTube.

2. Gjykata Speciale ndez polemika në Kosovë: Pranon prova nga Serbia

Pranimi i provave të Serbisë nga Gjykata Speciale në Hagë ndez debat të ashpër në Kosovë, ringjall trauma të luftës, tension politik dhe sfida për drejtësinë tranzicionale. — KB Politikë.